Episodes
Monday Jun 20, 2022
Izraelski gaz w Europie
Monday Jun 20, 2022
Monday Jun 20, 2022
15 czerwca przewodnicząca Komisji Europejskiej Urszula von der Leyen podpisała wstępne porozumienie, wedle którego do Europy przez Egipt trafiać ma izraelski gaz ziemny. Gaz ma zaspokoić część potrzeb Europy w kwestii dostaw surowców energetycznych, które zostały utrudnione wraz z rosyjską agresją na Ukrainę. W tle jednak rozgrywa się konflikt izraelsko-libański o prawa do wydobycia złóż gazu we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.
Czy Izrael może zaspokoić europejskie zapotrzebowanie na gaz? Jak podpisane porozumienie wpisuje się w ostatnie działania normalizujące relacje Izraela z arabskimi sąsiadami? Czy kryzys dotyczący złoża Karisz może przerodzić się w otwartą wojnę izraelsko-libańską?
Na moje pytania odpowiada dr Karolina Zielińska z Ośrodka Studiów Wschodnich.
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!
Monday Jun 13, 2022
Jacy znowu monarchiści?
Monday Jun 13, 2022
Monday Jun 13, 2022
25 maja w położonym na południu Iranu Abadanie wybuchły protesty po zawaleniu się budynku. W katastrofie zginęło 37 osób, a na późniejszych demonstracjach pojawiły się hasła antyrządowe, czy nawet wezwania do przywrócenia w kraju monarchii i powrotu dynastii Pahlawich do władzy. Najwyższy Przywódca ajatollah Ali Chamenei oświadczył, że za protestami stoją wrogowie Iranu, a w zachodnich mediach pojawiły się informacje, że Islamska Republika znalazła się w przededniu rewolucji.
Jakich wrogów ma na myśli Chamenei? Czy irańscy monarchiści mają jakiekolwiek polityczne znaczenie? Czy w Iranie może wybuchnąć kolejna rewolucja, która zmieni reżim?
Na moje pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute do spraw Bliskiego Wschodu.
W Jemenie od ponad dwóch miesięcy trwa zawieszenie broni między stronami wojny domowej. Przerwa w walkach ułatwia między innymi pracę organizacji humanitarnych, które działają w kraju pogrążonym w kryzysie humanitarnym, nazywanym przez Organizację Narodów Zjednoczonych jednym z najgorszych w historii.
Jaka jest dzisiaj sytuacja humanitarna w Jemenie? Czy pracownicy i współpracownicy organizacji pomocowych są dzisiaj bezpieczni? Jakie są obecnie najbardziej palące potrzeby Jemeńczyków?
O tym opowiada mi Małgorzata Pietrzak z Polskiej Akcji Humanitarnej.
A w Językowym Bałaganie ponownie zdzwaniamy się z Michałem Czechowskim, tym razem by porozmawiać o nauce języka hebrajskiego!
W jaki sposób rozpocząć naukę? Jak z głową podejść do hebrajskiego alfabetu? Czy można uczyć się bez stresu?
Tego dowiecie się na koniec podcastu!
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!
Tuesday Jun 07, 2022
Dyktatorzy i rewolucje
Tuesday Jun 07, 2022
Tuesday Jun 07, 2022
Tunezyjski prezydent Kais Saied ogłosił referendum konstytucyjne, planowane na 25 lipca. Obywatele mają zadecydować, czy zgadzają się na przyjęcie nowego kształtu ustawy zasadniczej. Problem w tym, że dokument nie został wciąż przygotowany, a akademicy zaproszeni do prac nad nim odmawiają. To kolejny krok w głębokich reformach kraju, które zarówno opozycja, jak i wielu dziennikarzy i analityków nazywają zamachem stanu.
Dlaczego Kais Saied postanowił zmienić treść obowiązującej konstytucji, choć sam jest jej współautorem? Czemu akademicy odmawiają udziału w pracach nad ustawą zasadniczą? Czy Tunezja wciąż jest jedynym sukcesem Arabskiej Wiosny, czy też zaprzepaszczono jej demokratyczne zdobycze?
Na moje pytania odpowiada Maciej Pawłowski z Instytutu Nowej Europy.
Postępuje normalizacja relacji państw arabskich z Syrią, w której wciąż trwa wojna domowa. Sąsiedzi prezydenta Baszara Al-Asada zdają się jednak uważać, że po przejęciu kontroli nad znaczną częścią kraju jest on już zwycięzcą konfliktu i gwarantem względnej stabilizacji w regionie.
Które kraje unormowały swoje stosunki z Syrią? Dlaczego Arabowie uważają, że Baszar Al-Asad jest zwycięzcą syryjskiej wojny domowej? Czy Syria w najbliższym czasie ponownie zostanie pełnoprawnym członkiem Ligi Państw Arabskich?
O tym opowiada mi Krzysztof Płomiński, były ambasador Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej.
A z Michałem Czechowskim w „językowym bałaganie” rozmawiamy o dialektach języka arabskiego!
Czy możemy mówić o języku arabskim czy raczej o wielu językach? Czy Marokańczyk i Libańczyk naprawdę będą woleli rozmawiać po francusku niż arabsku? Czy warto uczyć się fushy?
Tego dowiecie się na koniec podcastu!
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy mogę trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie, wraz z zaproszonymi gośćmi. Serdecznie Wam za to dziękuję!
Thursday Jun 02, 2022
Poezja na twarzy
Thursday Jun 02, 2022
Thursday Jun 02, 2022
W nowym odcinku cyklu "Stosunkowo Bliski Wschód kulturalnie" łączymy się z Filipem Kaźmierczakiem, tłumaczem tomiku poezji Ramiego Al-Aszka "Jak to wypisują na naszych twarzach".
Rozmawiamy o współczesnej poezji arabskiej, pracy tłumacza i o tym, jakie uniwersalne prawdy czytelnik wyciągnie z tomiku.
Monday May 30, 2022
”Najbardziej etyczna armia świata”?
Monday May 30, 2022
Monday May 30, 2022
Palestyńczycy przekazali do Międzynarodowego Trybunału Karnego sprawę śmierci palestyńsko-amerykańskiej dziennikarki Al Dżaziry - Szirin Abu Akli. Śledczy mają zbadać, od czyjej kuli zginęła reporterka, postrzelona podczas relacjonowania operacji izraelskiego wojska w Dżaninie. Jednocześnie własne śledztwo zapowiedzieli Izraelczycy. Dla Palestyńczyków jest jasne, że za jej śmiercią stoją izraelscy żołnierze, według Izraela jednak sprawa nie jest taka jasna.
Ociera się jednak także o spór dotyczący tożsamości obu narodów, a w Jerozolimie trwa prawdziwa wojna na flagi, w której obie strony grają swoimi symbolami narodowymi podgrzewając jednocześnie nastroje.
Co wiemy dzisiaj o śmierci Szirin Abu Akli? Dlaczego izraelska policja naciska w ostatnim czasie na konfiskowanie palestyńskich flag? Czy Siły Obrony Izraela rzeczywiście są „najbardziej etyczną armią świata” jak często mówią izraelscy politycy?
O tym opowiada nam dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
A na deser mamy dla Was premierę!
Zdzwaniamy się z Michałem Czechowskim, tłumaczem i nauczycielem języka hebrajskiego i arabskiego, by rozpocząć nowy cykl spotkań, poświęcony interesującym zagadnieniom językowym.
Posłuchajcie do końca, by dowiedzieć się, między innymi, czy wszyscy Żydzi mówią po hebrajsku!
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!
Monday May 23, 2022
Dla kogo gra Turcja?
Monday May 23, 2022
Monday May 23, 2022
Turcja zapowiedziała, że zablokuje akcesję Szwecji i Finlandii do Paktu Północnoatlantyckiego. Jednym z powodów podawanych przez prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana jest wsparcie, którego Sztokholm i Helsinki mają udzielać organizacjom uważanym przez Turków za terrorystyczne, takim jak Partia Pracujących Kurdystanu. Nie jest to jednak pierwszy raz, kiedy Ankara blokuje istotne plany NATO, już w przeszłości bowiem utrudniała przyjęcie dotyczącego Polski i krajów bałtyckich planu obrony flanki wschodniej Sojuszu.
Czy Turcja naprawdę nie chce rozszerzenia NATO, czy jest to jedynie narzędzie negocjacji z Zachodem? Jak polityka NATO odbierana jest przez Turków? Czy Ankara rzeczywiście jest „koniem trojańskim Rosji” w Pakcie Północnoatlantyckim?
Na moje pytania odpowiada Karolina Wanda Olszowska z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
15 maja Libańczycy wybierali swoich przedstawicieli parlamentarnych. Tegoroczne wybory były o tyle istotne, że kraj pogrążony jest od kilku lat w głębokim kryzysie gospodarczym i politycznym. Tym razem doszło do istotnych zmian układu sił, zarówno w obozie sojuszników wspieranego przez Iran Hezbollahu, jak i wśród głównych chrześcijańskich partii. Nie wygląda jednak na to, by w najbliższym czasie mogło dojść do znaczącej poprawy sytuacji Kraju Cedrów.
Kto jest największym zwycięzcą, a kto przegranym ostatnich wyborów? Czy w Libanie słabną wpływy Teheranu, a w siłę rośnie Rijad? Ile jeszcze może potrwać trudny impas polityczny w kraju?
O tym opowiada mi prof. Łukasz Fyderek z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego.
(00:01:55) Karolina Wanda Olszowska o Turcji blokującej wejście Szwecji i Finlandii do NATO
(00:31:37) prof. Łukasz Fyderek omawia wyniki wyborów w Libanie
Monday May 16, 2022
Trudny los afgańskich kobiet
Monday May 16, 2022
Monday May 16, 2022
Talibowie wydali dekret nakazujący kobietom zakrywanie twarzy w miejscach publicznych w Afganistanie. To kolejny ruch zaostrzający restrykcje względem płci w kraju, który został podjęty, mimo zeszłorocznych obietnic, że prawa kobiet będą respektowane. Decyzja spotkała się z protestami zachodu, jak również protestami kobiet w samym Afganistanie, choć część społeczeństwa ją także popiera.
Jaki strój będą musiały teraz nosić kobiety? Dlaczego talibowie nie przestrzegają własnych obietnic? Czy nowe restrykcje wynikają z interpretacji islamu, czy raczej z afgańskiej kultury?
O tym opowiada mi dr Paulina Niechciał z Katedry Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Minister Spraw Zagranicznych Zbigniew Rau pojechał z wizytą do Teheranu, podczas której podpisana została umowa o zawarciu współpracy między Polską a Iranem. To pierwsza wizyta szefa polskiej dyplomacji w tym kraju od 2014 roku, zwiastująca ocieplenie relacji dwustronnych. W tle pozostaje jednak nierozwiązana kwestia porozumienia JCPOA. Negocjacje w Wiedniu utknęły w martwym punkcie, a bez ich pozytywnego końca Iran nie będzie mógł wkroczyć na zachodnie rynki, także po to, by dostarczać Europie ropy, tak potrzebnej w dobie derusyfikacji rynku energetycznego.
Czego dotyczy podpisana w Teheranie umowa między Polską a Iranem? Czy Irańczycy pamiętają Polakom warszawską konferencję z 2019 roku, na której dyskutowano o stabilizacji Bliskiego Wschodu, bez udziału irańskiej delegacji? Czy w naszym interesie jest pogłębianie relacji z Iranem?
Na moje pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute ds. Bliskiego Wschodu.
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!
(00:02:00) dr Paulina Niechciał o afgańskich kobietach
(00:26:00) Marcin Krzyżanowski o relacjach polsko-irańskich
Wednesday May 11, 2022
Argumentum ad Hitlerum
Wednesday May 11, 2022
Wednesday May 11, 2022
Ledwie trzy dni po Międzynarodowym Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow w wywiadzie dla włoskiej telewizji zasugerował, że Adolf Hitler mógł mieć żydowskie korzenie. W ten sposób odniósł się do opinii, że rosyjska narracja o „denazyfikacji” Ukrainy nie ma sensu, gdyż ukraiński prezydent Wołodymyr Zełeński jest Żydem. Słowa Ławrowa spotkały się z krytyką wielu izraelskich polityków i pojawiły się też sygnały, że Izrael przekaże wyposażenie obronne Ukrainie.
Dlaczego Rosjanie mówią o „denazyfikacji” Ukrainy? Czy ten kryzys oznacza koniec dobrych relacji rosyjsko-izraelskich? Dlaczego Izrael wciąż nie przekazał Kijowowi systemu obrony przeciwrakietowej Żelazna Kopuła?
Na moje pytania odpowiada dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!
Monday May 09, 2022
Liban i demokracja
Monday May 09, 2022
Monday May 09, 2022
15 maja Libańczycy udadzą się do urn, by wybrać swoich przedstawicieli parlamentarnych. Kraj pogrążony jest od kilku lat w głębokim kryzysie ekonomicznym, który pogłębił się podczas pandemii Covid-19, a także po eksplozji magazynu składującego saletrę w bejruckim porcie 4 sierpnia 2020 roku. Wielu mieszkańców kraju jest rozczarowana działaniami rządu, które nie poprawiły sytuacji, a symbolem nieudolności władz stał się wciąż rosnący czarnorynkowy kurs funta libańskiego w stosunku do dolara.
Jakie są motywy przewodnie kampanii wyborczej w Libanie? Jak wygląda sytuacja na ulicach miast? Czy Libańczycy mają rzeczywisty wpływ na swoje władze?
O tym rozmawiam z Sarą Nowacką, analityczką Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!
Friday Apr 29, 2022
Ropa, zboże i demokracja
Friday Apr 29, 2022
Friday Apr 29, 2022
W Bagdadzie odbyła się kolejna runda negocjacji irańsko-saudyjskich, mających na celu normalizację relacji między oboma rywalizującymi państwami po zerwaniu stosunków dyplomatycznych w 2016 roku. Jednak owa rywalizacja między Teheranem a Rijadem nie zaczęła się dopiero wówczas, ciągnie się już od lat, stając się czynnikiem wpływającym na interesy rozmaitych aktorów w regionie. A w tle rozgrywają się także coraz bardziej skomplikowane stosunki Zachodu z obydwoma krajami.
Dlaczego relacje między Iranem a Arabią Saudyjską są takie trudnie? Czy ta rywalizacja destabilizuje region? Czy Zachód, chcąc odejść od rosyjskich surowców naturalnych, będzie musiał wybierać między Teheranem a Rijadem?
O tym rozmawiamy z Krzysztofem Płomińskim, byłym ambasadorem Polski w Arabii Saudyjskiej i Iraku.
Turecki biznesmen Osman Kavala usłyszał w stambulskim sądzie wyrok dożywotniego pozbawienia wolności za finansowanie protestów w 2013 roku i udział w nieudanym zamachu stanu w 2016. Sprawa Kavali od lat jest jednak krytykowana przez organizacje międzynarodowe jako polityczna, a Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał w 2019 roku orzeczenie nakazujące uwolnienie przedsiębiorcy, stającego się symbolem opozycji przeciwko coraz bardziej autorytarnym rządom Recepa Tayyipa Erdogana. Orzeczenie zostało jednak przez Turcję zignorowane.
Kim jest Osman Kavala i jaka była jego rola w protestach i zamachu stanu? Jakie są jego związki z kontrowersyjnym Ruchem Gulena? Czy Turcję czeka kolejna fala protestów, tym razem przeciwko wyrokowi nałożonemu na przedsiębiorcę?
Rozmawiamy o tej sprawie z dr Karolem Wasilewskim z agencji analitycznej NEOŚwiat.
Wojna w Ukrainie uderza w światowe dostawy żywności. Ukraina i Rosja to producenci znacznej część pszenicy i słonecznika, które następnie trafiały między innymi do krajów Bliskiego Wschodu. Pojawiło się więc ryzyko, że kraje takie jak Egipt, Turcja czy Liban dotknie kryzys spożywczy, a w Jemenie, pogrążonym w jednym z najgorszych kryzysów humanitarnych na świecie, sytuacja jeszcze bardziej się pogorszy.
Jakie kraje najbardziej uzależnione są od dostaw ukraińskich i rosyjskich zbóż? Czy Ukraińcy będą mogli zebrać plony i obsiać pola na przyszły sezon? Co w tej sytuacji powinna zrobić Europa i szerzej Zachód?
Opowiada nam Jakub Dymek, dziennikarz tygodnika Przegląd.
Stosunkowo Bliski Wschód to podcast wspierany przez słuchaczy za pośrednictwem Patronite.pl. To właśnie dzięki Waszej pomocy możemy trzymać rękę na pulsie i co tydzień przyglądać się wydarzeniom na Bliskim Wschodzie. Serdecznie Wam za to dziękujemy!
(00:03:00) Amb. Krzysztof Płomiński o rywalizacji saudyjsko-irańskiej
(00:39:30) dr Karol Wasilewski o wyroku dożywocia dla Osmana Kavali
(01:07:55) Jakub Dymek o wpływie wojny w Ukrainie na światowe dostawy żywności