Episodes
Wednesday Apr 19, 2023
Reformatorzy czy watażkowie? Przewrót w Sudanie
Wednesday Apr 19, 2023
Wednesday Apr 19, 2023
Od kilku dni w Sudanie trwają walki między armią pod przywództwem gen. Abdela Fattaha al-Burhana a paramilitarnymi Siłami Szybkiego Wsparcia, którymi dowodzi Mohamed Hamdan Dagalo, szerzej znany jako Hemeti. To zaskakujące tym bardziej, że obie formacje działały ramię w ramię, kiedy w 2021 roku obalały legalny rząd Abdalli Hamdoka. Dzisiaj jednak daleko im do porozumienia. Czy można więc już mówić, że w Sudanie trwa wojna domowa? Kogo w tym konflikcie wspierają przeciętni Sudańczycy? Czy konflikt w Sudanie jest przedłużeniem europejskich działań Rosji, jak sugerują niektórzy publicyści?
O tym opowiada mi dr Jędrzej Czerep z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych!
Jeśli cenicie moją pracę i chcecie pomóc mi w rozwoju podcastu, możecie postawić mi wirtualną kawę: https://buycoffee.to/stosunkowobliskiwschod
Thursday Apr 06, 2023
Czy Iran idzie na wojnę z Azerbejdżanem?
Thursday Apr 06, 2023
Thursday Apr 06, 2023
W ostatnim czasie oziębiły się stosunki Iranu z Azerbejdżanem. Baku oskarża Teheran o próbę zabójstwa parlamentarzysty Fazila Mustafy, który został postrzelony na koniec marca przed swoim domem. Iran podejrzliwie spogląda na otwarcie ambasady Azerbejdżanu w Izraelu, od lat uważanym za największego wroga Islamskiej Republiki w regionie. W obrazie pojawiają się też tacy gracze jak Turcja, Armenia i Rosja, którzy dodatkowo komplikują sytuację.
Z drugiej jednak strony Azerbejdżan i Iran są dla siebie istotnymi partnerami handlowymi, a w samym Iranie drugą największą grupą etniczną są Azerowie.
Jak więc układają się relacje między tymi państwami i czy to możliwe, że w najbliższym czasie ich armie się ze sobą zetrą?
O tym rozmawiam z Marcinem Krzyżanowskim, ekspertem Warsaw Institute.
A w dalszej kolejności opowiadam o święcie Pesach, które jest centralną osią tożsamości religijno-narodowej Żydów. Jak jest celebrowane? Czy między poszczególnymi gałęziami judaizmu występują znaczne różnice? Kto nie obchodzi święta Pesach według kalendarza hebrajskiego, czekając zamiast tego aż dojrzeją ziarna jęczmienia? Tego dowiecie się słuchając odcinka do końca!
Friday Mar 31, 2023
Imperialne marzenia Turcji
Friday Mar 31, 2023
Friday Mar 31, 2023
Dr Karol Wasilewski opowiada mi o neoosmanizmie, koncepcji politycznej, która od bez mała dwóch dekad dominuje w tureckiej polityce zagranicznej. Czy neoosmanizm jest odwrotem od republikańskiej koncepcji kemalizmu, czy też może jakąś jej fuzją z tęsknotą za Imperium Osmańskim? Jak w tureckie państwo wpisują się mniejszości, które nie są etnicznymi Turkami? Czy geografia rzeczywiście tłumaczy wszystko i daje nam asumpt do wiary w wielką rolę, jaką Turcja ma odegrać w przyszłości, jak wierzą geopolitycy?
O tym wszystkim rozmawiam z autorem książki "Sen o potędze", która ukazała się nakładem wydawnictwa Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.
A w drugiej rozmowie gości u mnie Izabela Czechowska, członkini Najwyższego Kolegium Muzułmańskiego Związku Religijnego RP. Opowiada mi o tym, dlaczego Ramadan jest najważniejszym miesiącem w muzułmańskim kalendarzu religijnym, z czym wiąże się post, jak często zdarza się muzułmanom ten post złamać i czego życzyć znajomym, którzy właśnie przeżywają Ramadan.
Tuesday Mar 21, 2023
Na kołach do Bagdadu
Tuesday Mar 21, 2023
Tuesday Mar 21, 2023
W perski nowy rok w mam dla Was odcinek, w którym składam Wam życzenia na Nouruz, a następnie opowiadam o ostatnich wydarzeniach w kwestii trwających w Izraelu protestów.
To jednak nie wszystko! W dalszej kolejności w podcaście gości Marek Pietrzykowski, inżynier który przez wiele lat pracował w Bagdadzie przy projektach związanych z wojskowością, a także odbył kilka podróży samochodowych na Bliski Wschód. Opowiada o swoich wrażeniach z regionu i tym, jak wyglądała jego praca, po to by zachęcić do lektury wydanej niedawno autobiografii.
A w Językowym Bałaganie rozmawiamy z Michałem Czechowskim o nadchodzącym wielkimi krokami Ramadanie! Co oznaczają terminy, którymi posługują się muzułmanie w czasie tego święta i dlaczego wyznawcy islamu, których pierwszym językiem nie jest arabski nie dostosowali terminów do swojej mowy? O tym właśnie usłyszycie!
Monday Mar 13, 2023
Chiny dyktują warunki? O porozumieniu irańsko-saudyjskim
Monday Mar 13, 2023
Monday Mar 13, 2023
Liczne media zdziwiły się na wieść o zalążku porozumienia między Iranem a Arabią Saudyjską, wedle którego po kilkuletniej przerwie w stolicach obu krajów mają się ponownie otworzyć ambasady. To istotny przełom w relacjach, który może zmienić oblicze trwającej od dekad rywalizacji między tymi krajami. Pozostawia też wiele pytań, zwłaszcza w obliczu istotnego udziału Chin w procesie negocjacyjnym.
Czy to próba wyciągnięcia Rijadu z tradycyjnej strefy wpływów Waszyngtonu? Jak porozumienie może wpłynąć na konflikt w Jemenie, w który zaangażowane są po przeciwnych stronach Arabia Saudyjska i Iran? Czy za politycznym porozumieniem pójdzie też porozumienie między narodami?
Na moje pytania odpowiada dr Jakub Gajda z Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego.
A po wywiadzie z moim gościem usłyszycie także mój komentarz, dotyczący wpływu tego porozumienia na sytuację polityczną w Izraelu. Benjamin Netanjahu w kampanii wyborczej obiecywał, że wciągnie kolejne kraje do porozumień abrahamowych. Głównym kandydatem dotychczas zdawały się Oman i Arabia Saudyjska. Dzisiaj wygląda na to, że te porozumienia się odsunęły, a Netanjahu jest twarzą kryzysu w wewnętrznej polityce izraelskiej, gdzie opozycja go oskarża o to, że zajmuje się niepotrzebną reformą sądownictwa zamiast budowaniem pozycji kraju na arenie międzynarodowej.
Na sam koniec rozmawiam z Michałem Czechowskim i w Językowym Bałaganie kontynuujemy naszą opowieść z ubiegłego tygodnia. Tym razem przyglądamy się zapożyczeniom z języka arabskiego w języku hebrajskim, zarówno w slangu jak i wulgaryzmom!
Jeśli chcecie wiedzieć, jaki jest mój ulubiony wulgarny zwrot i jakie są ulubione słowa slangowe Michała, to ten odcinek jest dla Was!
Sunday Mar 05, 2023
Kogo broni izraelska policja?
Sunday Mar 05, 2023
Sunday Mar 05, 2023
W Izraelu wciąż dochodzi do masowych demonstracji przeciwko planowanej przez rząd Benjamina Netanjahu reformie sądownictwa. W sobotę 4 marca na ulice Tel Awiwu wyszło 160 tys. ludzi, by wykrzyczeć swoje racje i przekonywać, że rząd zagraża demokracji w kraju. Do tego w ostatnim tygodniu doszło do aktów przemocy w palestyńskiej wiosce Huwara, gdzie żydowscy osadnicy podpalili kilkadziesiąt domów i samochodów w akcie zemsty, po tym jak na pobliskiej autostradzie nieznany napastnik zastrzelił dwóch Izraelczyków. Becalel Smotricz wezwał otwarcie do wymazania wioski z mapy, czym ściągnął na siebie głosy krytyki izraelskiej opozycji, Autonomii Palestyńskiej, Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej. Przyglądam się temu trudnemu i kryzysowemu momentowi po to, by znaleźć odpowiedź na pytanie, które od ostatnich wyborów wciąż mnie męczy. Czy Benjamin Netanjahu rzeczywiście rządzi krajem, czy karty rozdają jednak jego radykalni koalicjanci z ugrupowania Religijnych Syjonistów.
A w Językowym Bałaganie wspólnie z Michałem Czechowskim rozmawiamy o zapożyczeniach z języka arabskiego, których używamy codziennie, choć czasem wydaje nam się, że te słowa od zawsze były w zachodnich językach.
Monday Feb 27, 2023
Bliski Wschód po roku wojny w Ukrainie
Monday Feb 27, 2023
Monday Feb 27, 2023
Minął właśnie rok wojny w Ukrainie, zaprosiłem więc Krzysztofa Płomińskiego, byłego ambasadora Polski w Iraku i Arabii Saudyjskiej, by porozmawiać o tym, co ten rok powiedział nam o Bliskim Wschodzie i jego polityce.
W długiej rozmowie poruszamy wiele istotnych kwestii. Czy sojusze Zachodu z monarchiami naftowymi i Izraelem są tak niezachwiane i oczywiste, jak się nam dotychczas wydawało? Jak przebiega normalizacja Baszara al-Asada? Na ile Bliski Wschód związany jest z Europą w kwestii bezpieczeństwa dostaw żywności? Czy transakcje sprzedaży udziałów w rafinerii Lotosu Saudi ARAMCO są transparentne? Jak polski rząd powinien patrzeć na Arabię Saudyjską w kwestii jej mieszania się w jemeńską wojnę domową?
Na te i jeszcze wiele innych pytań odpowiada mój gość!
Monday Feb 13, 2023
Turcja szuka pomocy
Monday Feb 13, 2023
Monday Feb 13, 2023
Po potężnym trzęsieniu ziemi w Gaziantep liczba ofiar w Turcji i Syrii wciąż rośnie. Za wcześnie jeszcze, by w pełni ocenić odpowiedź tureckich władz, lecz po licznych ofertach międzynarodowej pomocy oczy świata zwróciły się na ten kraj.
Rozmawiam z Karoliną Wandą Olszowską z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, by dowiedzieć się o tym, jak Turcja historycznie radziła sobie z trzęsieniami ziemi, czy pomoc międzynarodowa może wpłynąć na relacje Turcji z Zachodem i czy chociaż na chwilę zatrzymała się kampania przed ogłoszonymi na maj wyborami generalnymi.
Monday Feb 06, 2023
Demokracja na rozdrożu
Monday Feb 06, 2023
Monday Feb 06, 2023
Izraelczycy wychodzą na ulice, by protestować przeciwko zaproponowanej przez ministra Jariwa Lewina reformie sądownictwa, która ma zmienić sposób wybierania sędziów Sądu Najwyższego i wprowadzić mechanizm umożliwiający parlamentowi odrzucanie jego wyroków. Jedni przekonują, że taka reforma oznaczać może koniec izraelskiej demokracji, inni twierdzą, że to właśnie demokrację uchroni przed państwem w państwie.
O tym rozmawiam z Jarosławem Kociszewskim, twórcą podcastów Free Range Productions, ekspertem fundacji Stratpoints i redaktorem naczelnym portalu Nowa Europa Wschodnia.
W Iranie z kolei doszło niedawno do ataku przy pomocy dronów na warsztat pracujący dla Ministerstwa Obrony w Isfahanie. Szkody z ataku okazały się niewielkie, ale wywołał niemałe poruszenie, zwłaszcza w zachodnich mediach. Czy stał za nim Izrael, kurdyjscy separatyści, czy może jeszcze ktoś inny? Jak w tę sytuację wpisują się trwające protesty po śmierci Mahsy Amini?
Na moje pytania odpowiada Marcin Krzyżanowski, ekspert Warsaw Institute i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego.
A w Językowym Bałaganie rozmawiamy z Michałem Czechowskim o różnicach w nauczaniu języków arabskiego i hebrajskiego. Czy może być tak, że nauka dwóch na raz jest w istocie łatwiejsza?
Zapraszam do wysłuchania!
Monday Jan 30, 2023
Komu po drodze z Putinem?
Monday Jan 30, 2023
Monday Jan 30, 2023
Wojna w Ukrainie stała się zjawiskiem globalnym, które dotknęło nie tylko Europę, ale także odległe zakątki, dobitnie pokazując, że świat jest systemem naczyń połączonych. Nie dziwi więc, że jest ona obecna także w dyskursie w mediach społecznościowych Afryki i Bliskiego Wschodu. Sara Nowacka i dr Jędrzej Czerep z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych przyjrzeli się dyskusjom na ten temat i wyjaśnili kolejne zagadnienia i tematy w opublikowanym niedawno na stronie PISM raporcie. Zapraszam do wysłuchania rozmowy z autorami!
A w "Językowym bałaganie" z Michałem Czechowskim zasiadamy nad "Faudą"! Na Netflixie pojawiła się właśnie czwarta odsłona tego izraelskiego hitu, z którym warto się zapoznac, choćby ze względu na to, jak istotnym społecznie i kulturowo zjawiskiem okazał się ten serial. My jednak zastanawiamy się nad tym, czy Doron rzeczywiście uszedłby na Zachodnim Brzegu za Palestyńczyka, czy też szybko zostałby zdekonspirowany. Ciekawi Was to? Zapraszamy do wysłuchania rozmowy!